Thách thức mới

Khu định cư Do Thái

Tiến trình hoà bình Israel – Palestine hy vọng sẽ được tái khởi động sau cuộc gặp cấp cao cuối tháng này giữa các nhà lãnh đạo Mỹ, Israel, Palestine, lại một lần nữa đứng trước thử thách khi ngày 6/9 vừa qua, Bộ trưởng Giao thông Israel tuyên bố trong tuần này Thủ tướng Benjamin Netanyahu sẽ công bố kế hoạch xây dựng thêm nhiều ngôi nhà mới cho người Do Thái ở khu bờ Tây trước khi cân nhắc đề xuất của Washington tạm ngừng các hoạt động trên.

Việc ngừng xây dựng các khu định cư Do Thái trên vùng đất chiếm đóng là điều kiện tiên quyết để Tổng thống Palestine Mahmoud Abbas chấp nhận tham gia cuộc gặp 3 bên nói trên, dự định sẽ được tiến hành bên lề cuộc họp Đại hội đồng LHQ tại New York, Mỹ vào cuối tháng 9 này.

Để có được cuộc gặp nhằm khôi phục các cuộc đàm phán hòa bình ở Trung Đông bị đình trệ từ cuối năm 2008 do Israel tấn công Dải Gaza, nhiều tháng qua, Mỹ đã nỗ lực thúc giục Israel ngừng toàn bộ hoạt động xây dựng khu định cư trên phần đất bị chiếm đóng của người Palestine thuộc Bờ Tây và Đông Jerusalem, đồng thời kêu gọi các quốc gia A-rập có những bước đi hướng tới bình thường hóa quan hệ với nhà nước Do Thái. Nhiều chuyến ngoại giao con thoi đến Trung Đông của các quan chức Mỹ diễn ra liên tiếp trong thời gian vừa qua cũng chỉ nhằm mục đích thảo luận với Israel về một thoả thuận ngừng việc xây dựng nói trên. Tuần này, đặc phái viên của Tổng thống Mỹ về Trung Đông, George Mitchell, cũng sẽ trở lại khu vực này để tham dự vòng đàm phán chuẩn bị cho việc nối lại các cuộc hoà đàm Israel – Palestine.

Trước sức ép từ phía Mỹ, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu buộc phải đưa ra một số nhượng bộ trong đó có sự thừa nhận nguyên tắc hai nhà nước Palestine và Israel. Tuy nhiên, trước khi đạt được thoả thuận với Mỹ phong toả việc xây dựng khu định cư Do Thái để tạo bước khai thông cho cuộc gặp cuối tháng 9 này, Israel lại quyết định làm một “việc đã rồi” bằng cách cho xúc tiến kế hoạch xây dựng thêm khoảng 400, thậm chí 700 ngôi nhà và một số tòa nhà công cộng ở khu Bờ Tây nhằm đáp ứng nhu cầu nhà ở cho sự tăng trưởng dân số tự nhiên tại những phần đất mà Israel chiếm đóng từ năm 1967 (theo lời của người đứng đầu chính phủ Israel).

Tranh chấp lãnh thổ là vấn đề cốt lõi và dai dẳng trong toàn bộ mối quan hệ giữa A-rập và Israel và “định cư Do Thái” là vấn đề hóc búa không thể nhượng bộ của người Palestine. Ngay khi có những thông tin về việc Thủ tướng Israel sẽ phê chuẩn trong tuần này kế hoạch xây dựng thêm nhiều ngôi nhà mới cho người Do Thái ở khu Bờ Tây, Tổng Thư ký Liên đoàn A-rập (AL) Amr Moussa tuyên bố, các nước A-rập sẽ không bình thường hóa quan hệ với Israel chừng nào Israel còn lên kế hoạch xây dựng thêm các khu định cư tại những vùng lãnh thổ Palestine bị chiếm đóng. Ông Amr Moussa cho rằng, thái độ hiện nay của Israel sẽ không mang lại bất kỳ tiến bộ nào hướng tới một tiến trình hòa bình. Ngoài ra, ông Amr Moussa cũng cảnh báo: “Nếu chúng tôi biết được ai đó bình thường hóa quan hệ với Israel, tôi tin rằng sẽ bùng phát một làn sóng phản ứng rất dữ dội trong khắp thế giới A-rập”.

Trong xu thế mới, khi Tổng thống Mỹ Barack Obama đang rất cần một kết quả ngoại giao tích cực liên quan đến những kỳ vọng về khai thông tiến trình hòa bình Trung Đông mà ông đưa ra khi mới nhậm chức và thế giới A-rập cũng bắt đầu có những động thái tích cực, cuộc xung đột Israel – Palestine trước sau gì cũng phải tìm ra giải pháp. Đó là Nhà nước Palestine độc lập phải được thành lập, Israel phải trả lại một phần hoặc toàn bộ vùng lãnh thổ chiếm đóng. Đổi lại, các nước A-rập phải công nhận Nhà nước Do Thái. Tuy nhiên, chính quyết định của Israel xây thêm nhà tại khu định cư Do Thái đang có nguy cơ một lần nữa “cài số lùi” cho tiến trình hoà bình Trung Đông./.

Theo VOV